De gouden eeuw van Gelre, Glorie van Gelre, Gelderland – Het verloren hertogdom, Verhaal van Gelderland. Vier titels. Welke hoort niet thuis in het rijtje? Een wat flauwe vraag, want eigenlijk horen ze er allemaal in thuis, maar de eerste drie zijn titels van tentoonstellingen, terwijl de laatste de titel is van een boek. Wie het verhaal van de lange geschiedenis van Gelderland tot zich wil nemen, wordt met die fonkelnieuwe vierdelige geschiedenis uitgebreid bediend. Met zijn honderden illustraties, kaarten en grafieken is het een tentoonstelling op papier. Maar wie het Stadsmuseum in Harderwijk bezoekt of de Eusebiuskerk in Arnhem, voor de tentoonstellingen die daar te zien zijn ondergaat het verhaal op een veel tastbaarder manier. Een tentoonstelling maakt geschiedenis voor een breder publiek voelbaar, en wie de Gelderse geschiedenis wil laten zien, kan gebruik maken van een overvloed aan objecten. De tentoonstelling in Harderwijk, Gelderland – Het verloren hertogdom, ingericht door de Ridders van Gelre en nog te zien tot 7 mei brengt de prehistorie nabij met een prachtige klokbeker, toont de glorie van de middeleeuwen met het Schippersantependium uit Nijmegen en een blinkend getijdenboek uit het Arnhemse klooster Bethanië. Het schilderij met de Gelderse draak uit Geldern is er, net als een omvangrijk schilderij met het Beleg van de Schenkenschans (1636), en ontroerend en afschuwelijk tegelijk is het Zutphense Vikingslachtoffer. Hoezeer Gelderland telkens het toneel was van oorlogsgeweld toont een kaart van het Rode Kruis met een overzicht van de Nederlandse oorlogsslachtoffers per provincie.
Deze geschiedenis in objecten, begeleid door het verhaal zoals verteld door de Ridders van Gelre in een audiotour, is een krachtig pleidooi voor een duurzamer onderkomen van het tastbare en zichtbare verhaal van Gelderland, een Gelders museum. De Ridders maken zich er al jaren sterk voor, en lijken het tij mee te hebben. Zou in Gelderland mogelijk zijn wat op landelijke schaal mislukt is? Een Nationaal historisch museum kwam er immers niet, en lijkt, ook al staat het vermeld in het coalitieakkoord van de huidige regering, ook nu geen hoge prioriteit te hebben. Gelderland heeft veel musea die delen van de geschiedenis vertellen, maar het hele verhaal komt nergens aan bod. Een plek waar dat overkoepelende verhaal verteld wordt, kan voor samenhang zorgen en brengt de losse draden bij elkaar. Wat het verhaal is, is te lezen in de vier boeken die eind 2022 verschenen. Het is relevant en boeiend genoeg voor één samenhangende presentatie. Een Gelders Museum? Het idee is prikkelend en verdient een grondig debat, en een blauwdruk die kan laten zien hoe haalbaar het is. Wie denkt dat het louter een bevlieging is, moet nog snel gaan kijken in Harderwijk om daar de talrijke verhalen van Gelderland te ondergaan.
Johan Oosterman, voorzitter Vereniging Gelre
