Ouder dan mensen worden: de vereniging Gelre is dit jaar 125 jaar oud. Een eerbiedwaardige leeftijd voor een keurige vereniging die zich al die jaren heeft ingezet om de geschiedenis van Gelre en Gelderland te onderzoeken en onder de aandacht te brengen: het Jaarboek (de officiële titel luidt Bijdragen en Mededelingen van de Vereniging Gelre, ofwel BMG), een reeks publicaties onder de naam Werken van de Vereniging Gelre, studiedagen, symposia en excursies. En sinds een paar jaar een digitale nieuwsbrief. We zijn trots op al die mooie publicaties, maar we weten ook dat de rol van boeken (en dus ook jaarboeken) verandert. In oude jaargangen zijn illustraties zeldzaam, langzamerhand kwam er wat ruimte voor afbeeldingen en tegenwoordig is het steeds gebruikelijker dat ook wetenschappelijke publicaties kleurrijk geïllustreerd zijn. Die weg slaat Gelre ook steeds meer in. Maar wie meer afbeeldingen opneemt, moet ze ook serieus nemen. Zomaar plaatjes omdat het oog erdoor verleid wordt is te makkelijk: je wilt met afbeeldingen niet alleen verleiden maar ook een verhaal vertellen. Het verhaal van Gelderland bijvoorbeeld.
De nieuwe geschiedenis van Gelderland, met als titel Verhaal van Gelderland, is bijna gereed. Auteurs en redacteuren hebben al kunnen zien hoe mooi de vormgeving is, hoe sprekend de afbeeldingen, hoe informatief de talrijke kaarten en vanzelfsprekend, hoe boeiend het verhaal dat verteld wordt. Wie al iets van dat verhaal wil meekrijgen hoeft niet tot het najaar te wachten, maar kan deze zomer al op pad met de Verhaal van Gelderland Zomertoer. En wie nu al wil lezen over de gevarieerde en rijke geschiedenis van Gelderland, krijgt in deze nieuwsbrief de nodige suggesties. Bovendien is heel veel van wat er ooit is geschreven in de BMG inmiddels online beschikbaar in Delpher. Binnenkort bieden we via onze website een snelle toegang tot alle jaargangen. Wie de eerste aflevering uit 1898 doorbladert, treft daar bijdragen over orangisten in 1799 en een bouwcontract uit 1392, over 16e-eeuwse plannen voor waterleiding in Arnhem, over Borculo, Groenlo en Wamel. Maar ook, meteen voorin het jaarboek, een lange lijst met de leden van de vereniging (uit de tijd toen nog niemand van AVG had gehoord). De leden waren voor het merendeel eerbiedwaardige mannen: onderwijzers en juristen, uitgevers en boekhandelaren, historici en liefhebbers, mogen we aannemen. En heel veel jonkheren en baronnen.
Gelre is 125 jaar oud en wil een vereniging voor deze tijd zijn, zoals dat ook in het jaar van oprichting het geval was. We blijven een mooi jaarboek uitgeven, en de reeks Werken is recent uitgebreid met een verrassend boek over de hervorming op de Veluwe (Jos de Weerd, De Veluwe gereformeerd), en later dit jaar volgen een excursie naar Paleis Het Loo (12 september) en, op 24 november, een symposium in het Huis der Provincie over vrouwen in de Gelderse geschiedenis om onze verjaardag te vieren. Ondertussen maken we ook werk van de nieuwsbrief, waarop ook niet-leden zich kunnen abonneren, en willen we meer jonge mensen betrekken bij de activiteiten van Gelre, of ze nu lid zijn of niet. Een lange geschiedenis is voor een historische vereniging misschien iets om even bij stil te staan. Het moet vooral ook een aansporing zijn om na te denken over de rol die het verleden in onze tijd speelt en om nieuwe verhalen te vertellen. Over Gelderland.
Johan Oosterman, voorzitter Vereniging Gelre
